…Γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη»…

…Γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη»…

(ένα αφήγημα αφιερωμένο στους κατά καιρούς σωτήρες...και πολιτικούς φωστήρες)

Εδώ και καιρό στροβιλίζει στο μυαλό μου μια παρέμβαση για όσα ακούγονται και γράφονται κατά καιρούς ως και σήμερα ακόμη για το μέλλον της Γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνης, και όλο αυτό όχι σαν απάντηση σε κάποιους, αλλά κυρίως σαν ένα ελάχιστο φόρο τιμής στην παραγωγική σχέση που συνδέει την οικογένειά μου με την εν λόγω βιομηχανία αδιάλειπτα μέχρι σήμερα και για 35 χρόνια.
Η ιστορία εκτυλίσσεται εκεί προς στα τέλη της δεκαετίας του 70 σε ένα μικρό οικισμό πολύ κοντά στον Αμβρακικό κόλπο, τόπο «χειμαδιών», για δέκα οικογένειες(μαζί και η δική μου), όλες με καταγωγή τις ορεινές κοινότητες Βαθύπεδο, Συρράκο, αλλά και τόπο μόνιμης πλέον εγκατάστασής τους μετά την οριστική εγκατάλειψη εδώ και κάποια χρόνια της πατροπαράδοτης νομαδικής ζωής, όχι όμως και της παραδοσιακής κτηνοτροφίας.
Η σύναξη των συγχωριανών μου στο μικρό καφενεδάκι του οικισμού ένα γλυκό σούρουπο του
Ιουνίου δεν έμοιαζε και δεν ήταν η συνηθισμένη, εξάλλου η παρουσία εκεί του τότε Διευθυντή της Γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη κ. Τζιάλλα προοιώνιζε ότι κάτι σημαντικό θα συμβεί. Η επιβεβαίωση ήλθε πολύ εμφατικά λίγα λεπτά αργότερα όχι τόσο από τις χειραψίες και τα χαμόγελα, αλλά κυρίως από τα πακέτα χιλιάρικων σε χαρτοταινίες με το λογότυπο Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος. Ήταν η πιο σαφής ένδειξη και συνάμα το «καπάρο» της συμφωνίας για την πώληση του γάλακτος στην βιομηχανία. Τιμή κατά κιλό δραχμές 35.
Ήταν η εποχή που η μικρή έως τότε βιομηχανία αποφάσισε να βγει από τα στενά όρια του νομού Ιωαννίνων και να διευρύνει την παραγωγική της βάση στους γειτονικούς νομούς. Μεγάλο ατού, σε αυτό το πετυχημένο εγχείρημά της εκτός από τις καλές τιμές αγοράς και την αθρόα χρηματοδότησή της από την Αγροτική Τράπεζα, ήταν κυρίως η ασφάλεια που παρείχε στους κτηνοτρόφους ο δημόσιος χαρακτήρας της σε πλήρη αντιδιαστολή με τον ερασιτεχνισμό και την αφερεγγυότητα των διαφόρων «μπατζαραίων»(μικρών βιοτεχνών μεταποίησης γάλακτος).
Τα χρόνια που ακολούθησαν έμελε να είναι τα καλύτερα για τους παραγωγούς., όχι μόνο στο επίπεδο των τιμών, αλλά κυρίως στο επίπεδο της χρηματοδότησης, αφού η προεξόφληση της παραγωγής τους, για δύο ακόμη και τρία χρόνια τους βοήθησε είτε να οργανώσουν καλύτερα την επιχείρησή τους, είτε να καλύψουν ακόμη και κοινωνικές ανάγκες, όπως πιθανή προίκα για τις κόρες τους…ναι όπως το ακούτε, είναι γνωστό εξάλλου αυτό που λεγόταν μεταξύ σοβαρού και αστείου στον κάμπο της Άρτας …ευτυχώς που ήλθε η Δωδώνη και μπορέσαμε να παντρέψουμε τα κορίτσια μας…Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι καθόρισε το πλαίσιο συναλλαγών και βεβαίως αυτό των τιμών αναγκάζοντας και τις άλλες βιοτεχνίες του κλάδου να προσαρμοστούν σε αυτό, κάνοντας εμμέσως κοινωνούς των προνομίων της και τους παραγωγούς που δεν είχαν εμπορική σχέση μαζί της.
Σε αυτή την μακρόχρονη πορεία ανάπτυξής της δεν ήταν όλα ειδυλλιακά. Το ιδιότυπο διοικητικό της μοντέλο σε συνάρτηση πάντα με ένα μπίζνες πλάν ευάλωτο σε πάσης φύσεως κρατικές παρεμβάσεις από τιμές έως προσλήψεις προσωπικού, αποτέλεσαν τροχοπέδη στην ευελιξία της και τον εκσυγχρονισμό της. Επίσης το ελλιπές ή και ανύπαρκτο (τα πρώτα χρόνια τουλάχιστον) σύστημα δειγματοληπτικών ελέγχων δεν απέκλεισε φαινόμενα νοθείας. Ξέρετε τι είναι να μην φτάνουν ποτέ στην μεταποίηση 30 και 40 τόνοι γάλακτος λόγω νοθείας ή ακόμη και υπερπαραγωγής; και αυτό περισσότερες από μια φορά.
Παρόλα όλα το ότι επιβίωσε μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικά ανταγωνιστικό περιβάλλον όπως είναι αυτό των τροφίμων συνιστά ένα μικρό θαύμα και το οφείλει κατά κύριο λόγο στους καταναλωτές και κυρίως σ΄αυτούς που κατοικούν εκτός των ορίων της Ηπείρου, αυτοί τίμησαν με το παραπάνω τα προϊόντα της, αδιαφορώντας για τιμή, ποιότητα, και άλλα τέτοια. Γι’ αυτούς η αγορά προϊόντος με την ετικέτα «Δωδώνη» αντιπροσώπευε και μια συναισθηματική αναφορά στην πατρίδα ή σε ότι άλλο τους συνέδεε με την περιοχή.
Δεν ξέρω πόσο δυνατή την βρίσκει το λυκαυγές του 2010 είμαι σίγουρος όμως ότι για να πορευτεί τα επόμενα χρόνια θα απαιτηθούν επιχειρηματικά αντανακλαστικά που δύσκολα θα της προσφέρει το σημερινό θολό διοικητικό και μετοχικό καθεστώς.
Τι μέλει γενέσθαι λοιπόν; Η δημόσια διαβούλευση για το μέλλον της Δωδώνης φαίνεται να καταλήγει σε δύο προτάσεις, η λύση της ιδιωτικοποίησης αν και δείχνει πιο ξεκάθαρη, στην πράξη μπορεί να αποδειχθεί επιπόλαιη αν ακυρωθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της Δωδώνης, όσο για τη δεύτερη με συνεταιριστικά σχήματα καρικατούρες, που όμοιά τους δεν συναντάς πουθενά σε προηγμένες οικονομικά χώρες μοιάζει το λιγότερο αφελής, και δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί διαφορετικά σε μια χώρα με μηδαμινή μην πω ανύπαρκτη συνεταιριστική παιδεία.
Νομίζω ότι ή λύση βρίσκεται στην εκμετάλλευση του πιο ισχυρού ατού της που είναι το brand name της και ότι απορρέει από αυτό. Θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθεί μια στρατηγική συμμαχία με εταιρία του κλάδου με τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτή, μία τέτοια είναι η εταιρία «Όλυμπος» μικρή πολύ αναπτυσσόμενη και το κυριότερο με ένα brand name με παραπλήσια χαρακτηριστικά με την Δωδώνη.
Και εκεί που ήμουν έτοιμος να κλείσω το παρόν σημείωμα με πρόλαβε η επικαιρότητα, δηλαδή οι αντιδράσεις από την ανακοίνωση των φετινών τιμών του γάλακτος από την βιομηχανία Δωδώνη. Διαβάζω λοιπόν σε τοπική εφημερίδα σχετική δήλωση βουλευτή «απαράδεκτη..» λέει «…και ασυμβίβαστη με τους στόχους αλλά και τις δυνατότητες της βιομηχανίας», …ορέ τι μας λες; μάλλον είχα αδικήσει τους συνεργάτες των βουλευτικών γραφείων, που νόμιζα ότι ασχολούνται μόνο με την συλλογή αιτημάτων ψηφοφόρων, εδώ βλέπω ότι εκπονούν ακόμη και μελέτες για τις χρηματοοικονομικές δυνατότητες των βιομηχανιών τι να πώ;…αν είναι έτσι μήπως είναι σε θέση να μας πληροφορήσουν και για το πόσο επιβαρύνθηκε το λειτουργικό κόστος της βιομηχανίας από την ικανοποίηση αχρείαστων ρουσφετολογικών προσλήψεων και άλλων τινών όλα αυτά τα χρόνια…
Εκείνο όμως που με ενοχλεί είναι το ύφος των δηλώσεων και κυρίως η επιλεκτικότητα, δεν είδα ποτέ ανάλογες δηλώσεις για την πολιτική τιμών των άλλων βιομηχανιών ή και τοπικών βιοτεχνιών γιατί; Ούτε βεβαίως καμιά διαμαρτυρία για τις τιμές καταναλωτή, και μη μου πείτε ότι τα προϊόντα της εν λόγω βιομηχανίας είναι από τα φτηνότερα της αγοράς. Αγαπητοί μου αν το ξεχάσατε να σας θυμίσω ότι η Δωδώνη δεν αγοράζει μόνο γάλα, πουλάει και προϊόντα και μάλιστα στο ίδιο ανταγωνιστικό περιβάλλον με τις υπόλοιπες εταιρίες του κλάδου. Η επιλεκτικότητά σας έχει ένα δόγμα «…η στήριξη διαφόρων κοινωνικών ομάδων έχει να κάνει πάντα με το πώς προσδιορίζονται ή καλύτερα με το πως προσεγγίζονται εκλογικά..».
Να σας πω και κάτι και οι ίδιοι οι παραγωγοί βαρέθηκαν να τους κανακεύετε, ξέρουν ότι η προνομιακή εποχή για την βιομηχανία Δωδώνη πέρασε ανεπιστρεπτί, εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι η επιβίωσή της. Αντί λοιπόν να «τρομοκρατείτε» κάθε διορισμένο διευθυντή της Δωδώνης θα ήταν καλύτερα να βοηθήσετε στην εξεύρεση ενός σχεδίου για την βιώσιμη προοπτική της.

Βαγγέλης Θεοδώρου
Καθηγητής Πληροφορικής