Η μεγάλη περιπέτεια του Λυκείου στη χώρα μας

Του Νίκου Τσούλια

     Πρόκειται για την πιο μεγάλη περιπέτεια που έχει το εκπαιδευτικό μας σύστημα μετά τη μεταπολίτευση. Το λύκειο δοκιμάζεται από δύο μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, τα οποία αποδίδονται στο λύκειο ως δικά του προβλήματα και ζητούνται λύσεις από αυτό, χωρίς προφανώς να μπορεί να τα αντιμετωπίσει για έναν απλό λόγο. Είναι κοινωνικά ζητήματα που δεν μπορούν να μετασχηματιστούν σε αντίστοιχα εκπαιδευτικά και έτσι καταδυναστεύουν το λύκειο με την κατηγορία ότι δεν μπορεί να τα επιλύσει. Τόση ανορθολογικότητα και απερισκεψία…

     Και να ποια είναι αυτά τα μείζονα κοινωνικά ζητήματα: η αυξημένη κοινωνική ζήτηση για σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – με τις διαρκείς αναζητήσεις του συστήματος πρόσβασης – και η ετεροβαρής σχέση μεταξύ γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Θα ασχοληθούμε στο παρόν άρθρο με το πρώτο ζήτημα. Η κοινωνική ζήτηση για σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι σε πολύ μεγάλα ποσοστά που δύσκολα συναντάμε σε άλλη χώρα της Ευρώπης. Εδώ και 40 περίπου χρόνια το ποσοστό των μαθητών του λυκείου που επιθυμεί την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με οριακές διακυμάνσεις υπερβαίνει μεσοσταθμιστικά το 80%! Αυτό σημαίνει ότι το λύκειο δεν μπορεί παρά να υπηρετήσει αυτή την κοινωνική ανάγκη. Τι γίνεται όμως στη συνέχεια; Κατηγορείται το λύκειο ότι «είναι προθάλαμος του πανεπιστημίου»! Αλλά το λύκειο δημιουργεί αυτό το μετασχηματισμό του ή η γενική απαίτηση για συνέχιση των σπουδών; Θα μπορούσε το λύκειο να μην ασχολείται με αυτή τη σοβαρή υπόθεση

και να «σφυρίζει αδιάφορα» σε μια ευρεία κοινωνική απαίτηση; Αν δεν υπηρετούσε το λύκειο αυτή την ανάγκη, τότε ποιος εκπαιδευτικός θεσμός θα το έκανε;

     Αλλά υπάρχει και συνέχεια. Η κοινωνική απαίτηση υπερβαίνει τις υπαρκτές με βάση τη στοχοθεσία του λυκείου δυνατότητές του. Βλέπουμε μια απόλυτη προσφυγή των μαθητών (με τη συνδρομή των οικογενειών τους) από τη Β΄ τάξη αλλά και το καλοκαίρι πριν από την Γ΄ τάξη σε φροντιστηριακή στήριξη με στόχο την εκμάθηση της ύλης της Γ΄ λυκείου, με αιτιολογία την καλύτερη προετοιμασία των υποψηφίων. Τι πρέπει να κάνει το λύκειο σε αυτή την περίπτωση, που οι μαθητές του προηγούνται κατά πολύ του ρυθμού διδασκαλίας των δικών του μαθημάτων; Τι μπορεί να κάνει το λύκειο που οι μαθητές του ολοκληρώνουν την ύλη σχεδόν στο Α΄ τετράμηνο της Γ΄ τάξης, και προς το τέλος της χρονιάς εγκαταλείπουν το λύκειο για να πάνε με την πρώτη ταχύτητα του διαβάσματός των; Και το πιο οδυνηρό σε όλη αυτή την αντίφαση. Το λύκειο απονομιμοποιείται στη συνείδηση των μαθητών και των γονιών τους ότι υπολείπεται του φροντιστηρίου, ότι οι εκπαιδευτικοί του λυκείου δεν είναι τόσο καλοί όσο οι εκπαιδευτικοί του φροντιστηρίου ή ότι νοιάζονται λιγότερο και άλλα τέτοια αστεία επιχειρήματα! Και όλα αυτά γιατί το λύκειο δεν αρχίζει τη λειτουργία της Γ΄ τάξης από τη διάρκεια της Β΄ τάξης (αν είναι δυνατόν…) ή γιατί δεν γίνεται ένας φροντιστηριακός θεσμός.

     Αντί λοιπόν να επιδιωχθούν λύσεις εκλογίκευσης του … παραληρήματος για σπουδές αυτού του μεγάλου ποσοστού των μαθητών με την τροφοδότηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, έρχεται η συγκυβέρνηση του άνευ προηγουμένου λαϊκισμού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και τι κάνει; Υπόσχεται σε όλους τους μαθητές σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και όχι μόνο αυτό αλλά στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση! Για να δούμε τον παραλογισμό του Υπουργείου Παιδείας πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι στο λύκειο το 25% περίπου των μαθητών έχει λειτουργικό αναλφαβητισμό και παρόλα αυτά – λόγω και της φοβερής νέας μορφής χαλαρότητας που εισήγαγε η …προοδευτική κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – παίρνει το απολυτήριο του λυκείου.

     Τώρα πάμε άλλο ένα βήμα στην παρακμή. Αυτό το μέρος των μαθητών θα παίρνει και πτυχίο πανεπιστημίου, αρκεί να τελειώνει το λύκειο και να περιμένει που θα είναι ελεύθερη η πρόσβαση! Αλλά όταν εισάγεται ένας υποψήφιος με βαθμό τρία (3) στο πανεπιστήμιο, έχουμε αναρωτηθεί τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Αντί λοιπόν να ασχοληθούμε σοβαρά και επί της ουσίας με την υποεκπαίδευση ενός σημαντικού τμήματος των μαθητών μας – σε ένα σκηνικό πλασματικής αριθμητικής υπερεκπαίδευσης -, θα τους δίνουμε πτυχίο πανεπιστημίου ακόμα και χωρίς εθνικές εξετάσεις… Όλη αυτή η δημαγωγική και ανορθολογική επιλογή δεν οδηγεί μόνο γενικά και αόριστα στην πλήρη απαξίωση των πτυχίων αλλά υπονομεύει το μέλλον των νέων εμπαίζοντάς τους ότι τους δίνει μορφωτικά εφόδια μόνο και μόνο γιατί τους δίνει ένα πλασματικό πτυχίο!

     Και για να υπηρετηθεί το σχέδιο διάλυσης της εκπαίδευσης, ο κ. Γαβρόγλου – που κατά τη γνώμη μου θα μείνει ως ο μέγας αντιμεταρρυθμιστής στην εκπαιδευτική ιστορία της μεταπολίτευσης – επιλέγει να αποδομήσει τη Γενική παιδεία και τον όποιο μορφωτικό ρόλο του λυκείου με τη μετατροπή του πιο κρίσιμου εκπαιδευτικού θεσμού σε φροντιστήριο, ιδιαίτερα για την Γ΄ τάξη. Ο παραλογισμός και η ανοησία είναι εδώ! «Για να αντιμετωπίσουμε τα φροντιστήρια, κάνουμε το λύκειο φροντιστήριο…».

     Στην Ελλάδα, σε χώρα της Ευρώπης, σε κοινωνίες της γνώσης και των υψηλών απαιτήσεων προσφέρεται πτυχίο πανεπιστημίου ακόμα και σε μαθητές που δεν έχουν τη στοιχειώδη επάρκεια του λυκείου… Αυτή η επιλογή μπορεί να εμφανίζεται κομματικά επωφελής για το λαϊκισμό των δύο κυβερνητικών κομμάτων αλλά στην ουσία απολήγει σε μείζονα κοινωνική ζημιά. Αν τώρα ισχυριζόμαστε ότι τα πτυχία μας περνάνε κρίση λόγω της αναντιστοιχίας της αγοράς εργασίας και του μεγάλου αριθμού πτυχιούχων, τι θα μπορούμε να πούμε όταν θα έχουμε πτυχιούχους με λειτουργικό αναλφαβητισμό;