Στο σύμπαν του ελληνικού σχολείου

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ- ΓΙΑΝΝΕΝΑ
Οι μαθητές του Τρίτου Λυκείου της πόλης μάζεψαν μόνοι τους τα 2.500 ευρώ που χρειάζονταν για να επισκεφθούν το εργαστήριο CERN στην Ελβετία προκειμένου να δουν από κοντά το παγκόσμιο πείραμα αναπαράστασης της δημιουργίας του σύμπαντος. Το ελληνικό… σύμπαν όμως στο μεσοδιάστημα τους επέβαλε τους δικούς του κανόνες.Οι καθηγητές προκειμένου να τιμωρήσουν τα παιδιά για μια κατάληψη, τους στέρησαν τη μοναδική εκπαιδευτική ευκαιρία της επίσκεψης στο εργαστήριο που αποτελεί το κέντρο του παγκόσμιου επιστημονικού ενδιαφέροντος.Είναι άραγε δυνατόν να τιμωρείς τα παιδιά με λιγότερη γνώση;

Τα γεγονότα
Ο Σταύρος Γιωργοσπύρος, μαθητής της Β’ Λυκείου, διηγείται ένα χρονικό στο οποίο περιγράφονται οι ρόλοι, οι νοοτροπίες και οι σχέσεις μαθητών και καθηγητών σε ένα τυπικό σχολείο της ελληνικής επαρχίας.Θέλησα να γράψω αυτό το άρθρο προκειμένου να παραθέσω τα πρόσφατα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο σχολείο μου, το 3ο Γενικό Λύκειο Ιωαννίνων, καθώς και μερικές δικές μου σχετικές απόψεις.Θα αναφερθώ σε όσα γεγονότα ήμουν παρών και σε αυτά για τα οποία πληροφορήθηκα, για αυτό και ζητώ προκαταβολικά συγνώμη για όποια πιθανή παράληψη εκ μέρους μου.Δέκα περίπου μέρες πριν τις διακοπές του Πάσχα, αρκετά παιδιά του 5ου Λυκείου Ιωαννίνων αλλά και του δικού μου σχολείου, είχαν την ανάγκη να νιώσουν την ευχάριστη αίσθηση που προκαλεί ένα ιπτάμενο αυγό καθώς προσκρούει σε μέλος του σώματος κάποιου άλλου (κατά προτίμηση στο κεφάλι). Η εικόνα της «ένδοξης» πορείας του προαναφερθέντος αυγού μπορεί να είναι διασκεδαστική για κάποιους, όμως για κάποιους άλλους είναι ενοχλητική. Έτσι με μερικούς λάθος χειρισμούς, το γελοίο αυτό γεγονός προκάλεσε την αποβολή του προέδρου του δεκαπενταμελούς.Ύστερα από 3 ημέρες (την Τρίτη πριν τις διακοπές του Πάσχα) φθάνοντας στο σχολείο μου βρέθηκα προ εκπλήξεως, καθώς μερικοί συμμαθητές μου, περίπου 20, είχαν αποφασίσει, θεωρώντας την απόφαση της αποβολής υπερβολική, να καταλάβουν το σχολείο χωρίς καν να μπουν στον κόπο να ρωτήσουν τους υπόλοιπους 300 συμμαθητές τους. Μετά από διαμαρτυρίες ορισμένων, θεωρήθηκε σωστή η άποψη πως έπρεπε να ψηφίσουμε για το θέμα, αφού κλειδωθούμε όλοι μέσα στο σχολείο. Το αποτέλεσμα λογικό και αναμενόμενο (σε συνθήκες κατάληψης δεν μπορείς παρά να αποφασίσεις υπέρ της). 196 ψήφοι υπέρ και 41 κατά της κατάληψης. Έτσι αρχίζει η «επανάσταση» κατά του «αυταρχισμού» των καθηγητών η οποία προφανώς πετυχαίνει καθώς από τους 196, οι 140 είναι έξω για καφέ, ενώ οι υπόλοιποι 50 μέσα για ρετσίνες.

Η εκδρομή στο CERN
Από την αρχή της χρονιάς, γίνονταν συζητήσεις για την οργάνωση μιας εξαήμερης εκδρομής της δευτέρας λυκείου στο πείραμα του CERN στη Γενεύη. Η εκδρομή αυτή είχε κανονιστεί για τις 27 Απριλίου και το μόνο που έλειπε ήταν να δώσουν οι μαθητές τα απαραίτητα χρήματα. Την πρώτη ημέρα της κατάληψης, συζητώντας με τον Διευθυντή του σχολείου, πληροφορήθηκα πως χρειαζόταν, μέχρι την Παρασκευή, να έχει συγκεντρωθεί το ποσό της προκαταβολής για το πρακτορείο.
Μπροστά στον κίνδυνο της ακύρωσης της εκδρομής, μια ομάδα μαθητών καταφέραμε να οργανωθούμε και να συγκεντρώσουμε το απαραίτητο ποσό.Εν τω μεταξύ, είχε αποφασιστεί (άγνωστο από ποιόν), πως η κατάληψη θα σταματούσε την Παρασκευή (φυσικά το πένθος του Πάσχα εμπόδιζε τη συνέχιση του «αγώνα»). Το σχολείο άνοιξε στις 11 περίπου το πρωί (ύστερα από προσπάθειες των μαθητών της δευτέρας να καθαριστεί) και αποφασίστηκε να μην γίνει μάθημα (οι μισοί μαθητές έλειπαν) με αποτέλεσμα 5 παιδιά της δευτέρας να περιμένουν ο καθένας με 2500€ στο χέρι πότε θα τελειώσουν οι καθηγητές με την καταγραφή των ζημιών, ώστε να παραδώσουν τα χρήματα.Διακοπές του Πάσχα και ενώ όλα κυλούσαν όπως πάντα, μου επιστράφηκαν τα χρήματά μου με την απρόσμενη επισήμανση πως μάλλον θα ακυρωθεί η εκδρομή στο CERN. Επιστρέφοντας στο σχολείο και έχοντας ακούσει αρκετές φήμες, αποφάσισα μαζί με άλλους συμμαθητές μου να ενημερωθούμε για το θέμα από τον Διευθυντή. Ο ίδιος μας είπε πως το συμβούλιο των καθηγητών είχε αποφασίσει πως όλες οι εκδρομές που απομένουν ακυρώνονται. Του προτείναμε να εκλέξουμε 10 άτομα από την δευτέρα, έτσι ώστε να συμμετάσχουμε και εμείς στο νέο συμβούλιο των καθηγητών, που είχε κανονιστεί για την Τετάρτη (δύο μέρες μετά). Η απάντησή του προς έκπληξη αρκετών, ήταν θετική.

Η διαπραγμάτευση
Οι δέκα αντιπρόσωποι κάναμε μίας περίπου ώρας συζήτηση με τους καθηγητές, κατά τη διάρκεια της οποίας μας εξέφρασαν παράπονα σχετικά με τη συμπεριφορά κάποιων μαθητών αλλά και γονέων κατά τη διάρκεια της κατάληψης. Αυτός, όπως είπαν, ήταν ο λόγος για τον οποίο αποφάσισαν να ακυρώσουν τις εκδρομές. Μάλιστα, χαρακτήρισαν την απόφασή τους ως μια «παιδαγωγική τιμωρία», γιατί θα ανάγκαζε όλους τους μαθητές να σκεφθούν τη συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια της κατάληψης. Εκφράσαμε τις απόψεις μας οι οποίες έγιναν δεκτές και φάνηκαν να πείθουν αρκετούς, όμως η τελική απόφαση του συμβουλίου, μετά από ψηφοφορία, ήταν αρνητική.Φυσικά και συμφωνώ με αρκετά από τα αιτήματα της κατάληψης. Φυσικά και πιστεύω πως οι αποβολές δεν πρέπει να «μοιράζονται σαν καραμέλες» στους μαθητές, πόσο μάλλον στον εκλεγμένο πρόεδρο του δεκαπενταμελούς. Το γεγονός όμως πώς μπορεί να έχω δίκιο, δεν μου δίνει το δικαίωμα να ενεργώ «με το έτσι θέλω». Δεν μπορεί να αποφασίζουν 20 άτομα να κλείσουν το σχολείο, πριν ρωτήσουν τους υπόλοιπους, πριν καν προσπαθήσουν να λύσουν το θέμα δημοκρατικά.Η άποψη μου είναι πως για μια κατάσταση, ευθύνονται όλοι όσοι εμπλέκονται σε αυτή. Συγκεκριμένα για την κατάληψη, οι ευθύνες πέφτουν στους μαθητές που ήταν υπέρ αυτής, απλά και μόνο για να χαθούν μερικές ώρες μαθήματος. Ευθύνες έχουμε και οι μαθητές που ψηφίσαμε κατά, γιατί δεν μπορέσαμε να πείσουμε τους υπόλοιπους πως αυτό που γίνεται είναι λάθος, διότι πριν προβείς σε μια ενέργεια που είναι εξ’ ορισμού της αυταρχική και ακραία πρέπει να εξαντλήσεις κάθε άλλο τρόπο διεκδίκησης του δικαιώματος σου. Ευθύνες όμως υπάρχουν και στους καθηγητές οι οποίοι έχουν οδηγήσει τους περισσότερους μαθητές να πιστεύουν πως είναι καλύτερο να γίνει κατάληψη χωρίς την άδεια τους, ακόμα και αν αυτό σημαίνει καταπάτηση της ελευθερίας τους, απλά και μόνο για να αποφύγουν μερικές ώρες «ανιαρού» μαθήματος. Πολλοί θα κατηγορήσουν το «σύστημα». Η γνώμη μου είναι πως το «σύστημα» το δημιουργήσαμε και το συντηρούμε εμείς, αν δεν αλλάξουμε εμείς, δεν θα αλλάξει το «σύστημα».

Τα κέρδη και οι απώλειες
Η κατάληψη κατά τη γνώμη μου ήταν λάθος, για το οποίο φταίξαμε όλοι. Το γεγονός αυτό όμως, δεν σημαίνει πως πρέπει να κάνουμε και άλλο λάθος για να το «αντισταθμίσουμε». Η ακύρωση των εκδρομών ήταν λάθος και αυτό φάνηκε από τις αντιδράσεις των μαθητών. Έχει περάσει ήδη μια εβδομάδα και ακόμη στην τάξη συζητάμε για τη χαμένη εκδρομή. Πολλοί μαθητές είναι θυμωμένοι, άλλοι στεναχωρημένοι και άλλοι απογοητευμένοι. Τα τελευταία 20 χρόνια η κατάληψη έχει γίνει μόδα στα σχολεία, και κάθε χρονιά αντιμετωπίζεται με τον τρόπο της «παιδαγωγικής τιμωρίας». Και κάθε χρονιά καταλήψεις γίνονται στα σχολεία. Γιατί λοιπόν να μην αλλάξουμε αυτό που προφανώς δεν δουλεύει; Γιατί να μην γίνει μια προσπάθεια ανάκτησης της εμπιστοσύνης μεταξύ μαθητών και καθηγητών; Η απάντηση είναι απλή, «έλα μωρέ ποιος ασχολείται;».Εν πάση περιπτώσει η εκδρομή στο CERN, ήταν για εμάς, και για τους μαθητές αλλά και για τους καθηγητές, μια ευκαιρία που δεν θα μας ξαναδοθεί, και η οποία χάθηκε. Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να διασφαλίσουμε πως δεν θα ξαναχαθεί μια τέτοια ευκαιρία, εξαιτίας ενός γελοίου γεγονότος και πολλών λάθος χειρισμών.Παρόλα αυτά, αν και η εκδρομή χάθηκε, κερδήθηκαν άλλα πράγματα. Η συζήτηση που είχαμε με τους καθηγητές ήταν κάτι πρωτόγνωρο, και για εμάς, και για αυτούς. Όλοι αποκομίσαμε κάτι, και αυτό είναι ο αλληλοσεβασμός, μαθητές και καθηγητές ήρθαμε πιο κοντά, και δείξαμε πως τα προβλήματα, πρέπει να λύνονται με ηρεμία και διάλογο, όχι με φωνές και καταλήψεις.

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ